Categorie: Amsterdam

Monument aan de muur in de Transvaalstraat

ROUTE 1 Amsterdam Diemen

Amsterdam lijkt groot. Wil je de stad met trein of auto verlaten, dan heb je geen idee van de omvang. Wij verlaten de stad via de Plantage Middenlaan en komen er achter dat de omvang goed te belopen is. De restanten van de Hollandse Schouwburg liggen in de omgeving van een buurt waar vroeger veel joden woonden. De bittere verhalen van Rebecca Schellevis, Greetje en Ruth Wallage-Binheim heb ik nog steeds in gedachten als we een merkwaardig monument passeren. Het monument is een herinnering aan het kunstenaarsverzet. Dit doet me denken aan de verzetsheld en kunstenaar Gerrit van der Veen. Gerrit riep in 1942 de Nederlandse Spoorwegen op te gaan staken. De braverikken van de NS gaven daar pas in 1944, in het zicht van de bijna overwinning van de geallieerden pas gehoor aan. Tot 19 november 1943 liepen 11.000 mensen van de Schouwburg naar het Muiderpoortstation om vervolgens met de trein richting Westerbork te worden getransporteerd.

We komen verderop door de Transvaalbuurt. Vroeger woonden hier veel Joodse middenstandsfamilies. Ik mis hier de zogenaamde Stolpersteine, messingblokjes waarop namen staan van weggevoerde Joodse families. Elders in de stad komen we deze minimonumentjes wel tegen. Ook elders, bijvoorbeeld in de Rosenstrasse in Berlijn kwam ik ooit deze struikelstenen tegen.

Nooit eerder was ik in dit stukje Amsterdam, het is een wat saaie buurt. De keppeltjes lijken vervangen door hoofddoekjes. Het Transvaalplein ligt er stil en verlaten bij. Dat na razzia’s de bewoners van deze buurt hier op hun lot moesten wachten is niet voor te stellen. Op de hoek van het plein een foto met daaronder een Davidster.

De weg naar Diemen langs het kanaal is niet inspirerend. Nog even een mooi plekje, het oude Scheepswerfje bij de Oosterringdijk. Hier een magnifiek zicht op de Amstel en de enorme Zeebrug waar het verkeer gewetenloos overheen raast.

Diemen is niet meer dan een moderne buitenwijk van Amsterdam. Nadat het Tolhuisje is gepasseerd valt er helemaal niets meer te beleven.

Klik hier om naar de foto’s te gaan.

Amsterdam, Diemen, Route 1 , ,
Hollandsche Schouwburg

PROLOOG Amsterdam

De proloog van het Westerborkpad gaat vooral langs de beroemde grachten, ‘ Herengracht C’ staat mooi en bescheiden op de hoek van een straat geschreven. Na de Herengracht volgt de Keizersgracht en uiteindelijk de Prinsengracht. Daar op nummer 263 woonde in het beroemde Achterhuis Anne met haar familie. De enorme rij voor het museum is een teken van haar bekendheid, weer hoor ik vele talen. Het kost moeite te zien dat de Holocaust hier een commercieel product is. Ten behoeve van de grote schare bezoekers is het pand naast het beroemde magazijn aangekocht. Als de laatste slag van de Westertoren heeft geslagen kijk ik even naar boven. De prachtig geverfde 17e Eeuwse torenspits is het pronkstuk van de kerk, ooit door Anne Frank werd beschreven. “Vader, moeder en Margot kunnen nog steeds niet aan het geluid van de Westertorenklok wennen, die om het kwartier zegt hoe laat het is. Ik wel, ik vond het dadelijk fijn en vooral ’s nachts is het zo iets vertrouwds.”

In een zuur zonnetje lopen we richting Thorbecke en gaan achter zijn rug om naar het Leidseplein.
Na het passeren van de Amstel komen we in de oude Jodenwijk terecht. Het meest indrukwekkend is de stille gang van de Oudemanhuispoort. In vijftien winkelkasten hielden voornamelijk Joodse handelaren hier hun kleine nering. Het is er stil, in de lange gang zit maar één handelaar. Een mooier monument van een verdwenen wereld zal ik vandaag niet zien.
Op het Josef Daniël Meijerplein zie je uitwassen die de hedendaagse Joodse gemeenschap meemaakt. Daarvoor hoef je niet naar het Joods Historisch Museum of de nabijgelegen Jodebreestraat. Een politiebarak op palen overziet het plein, het museum en de nog in gebruik zijnde Portugese synagoge. De laatste wordt door zwaar bewapende mannen in kogelvrijvest bewaakt. Het is sjabat en de sjoel wordt gebruikt voor gebeden. De verantwoordelijken voor de bescherming lopen ergens vrij rond, en dat zonder schaamte!
Nabij de Hortus bevindt zich het Wertheimpark. In 1977 werd in het park het Spiegelmonument van Jan Wolkers neergezet. In de gebroken spiegels ontwaar je volgens de schrijver/beeldhouwer de geschonden hemel na Auschwitz. Tegenover dit park ene enorme oranje zuil met aankondiging van Soldaat van Oranje.

Hollandsche Schouwburg

Hollandsche Schouwburg

De proloog, het sobere voorspel in een prachtige stad eindigt bij de Hollandsche Schouwburg.
Met genoegen kijk ik eerst naar het herdenkingsbord tegenover de Schouwburg. Hier was een crèche waaruit ruim 600 baby’s en kleine kinderen werden gered.
De schouwburg is het einde van de proloog. Deze verdrietige plek van waaruit zovelen werden vervoerd naar Westerbork en later naar gruweloorden in het verre oosten stemt somber.

 

Klik hier voor het fotoalbum van deze route.

Amsterdam, Proloog ,